Toen in 1890 de eerste bewoners van de veenkolonie Klazienaveen-Noord een gemeenschap begonnen te vormen, bouwde de gemeente Emmen voor hen een houten school met meesterswoning plus een loods voor wat winkelnering. De ervaring leerde echter dat in deze winkeltjes de kurk nogal eens van de fles ging en zo deed ook het instituut ʻkroeg’ zijn intrede in de samenleving op het veen.
Willem Braak-Hekke, evangelist in Emmer-Compascuum, verzocht de firma Scholten in Groningen om nu eens geen kroeg maar een kerk het middelpunt van de nieuwe kolonie te maken. In 1902 stond er inderdaad een houten kerkje op het bovenveen. Iedere zondag werd er een kerkdienst gehouden, maar wel in de middag. Dit omdat de voorganger uit een andere plaats moest komen en ’s morgens eerst in zijn eigen dorp een kerkdienst hield. De bewoners van Klazienaveen-Noord waren het daarmee niet eens en ze wilden een eigen voorganger, een ʻdomeneer’, die op de zondagmorgen een kerkdienst verzorgt. Zoals het hoort.
Willem de Weerd
Willem de Weerd uit het Gelderse Twello werd bereid bevonden om het evangelisatiewerk in de nederzetting ter hand te nemen. Op zondag 3 april 1904 begon hij zijn werk als ʻzendeling in eigen land’, zoals Koningin Wilhelmina hem later noemde. Hiermee ging hij door tot aan zijn dood op 28 januari 1946. Door zijn toedoen is er veel tot stand gekomen, want de Weerd was een praktisch man. Praatjes vullen geen gaatjes. Het waren voor hem en zijn vrouw jaren van ongekend noeste plichtsvervulling, waarin een rotsvast vertrouwen in het geloof het altijd van moedeloosheid won. Door dit vertrouwen onder de veenarbeiders te verspreiden, trachtte hij hen van hun twijfel te bevrijden.
De Domeneer van Turfland
Willem de Weerd heeft in een drietal boeken zijn pastorale arbeid in het Drentse veen beschreven. Hij stuurde deze juweeltjes van hedendaagse geschiedschrijving het land in om als papieren collectanten geld in te zamelen voor een echte stenen kerk en een jeugdgebouw. In 1916 verscheen het eerste boek De Domeneer van Turfland, in 1923 Praatjes en Plaatjes uit Drenthe en in 1931 Gevangen Vissen. In 1917 kwam er een einde aan het bestaan van het houten hulpkerkje op het bovenveen. Kerkdiensten werden nu in de school gegeven. Het duurde nog vijf jaar voordat in 1922 de echte stenen Veenkerk van Klazienaveen-Noord kon worden gebouwd. Opnieuw dankzij de firma Scholten en de vele giften uit heel Nederland, De eerste steen werd gelegd op 15 juni 1922 en de Veenkerk werd ingewijd op zondag 11 februari 1923.
Voorinschrijving verkoop heruitgave “De Domeneer van Turfland”
De Stichting Historisch Klazienaveen en Uitgeverij Lalito geven in samenwerking met de Veenkerk Klazienaveen-Noord het boek De Domeneer van Turfland opnieuw uit. Hierin de oorspronkelijke tekst, aanvullende teksten, talrijke (nieuwe) historische foto’s, de historische wandeling “In de voetsporen van de Domeneer van Turfland”, een interview met Veenkerk-bestuurslid Wicher Heuving en nog veel meer.
Het boek kost € 20,00 en is vanaf maart 2023 beschikbaar, maar de oplage is beperkt. Het boek kan nu al worden besteld door onderstaand formulier in te vullen. Je krijgt dan automatisch bericht zodra de boeken leverbaar zijn. Verzenden kan uiteraard ook, eventuele verzendkosten worden dan ook in rekening gebracht.